Unutulmaz Kahramanlar

Dünya edebiyatında ve Türk edebiyatında öyle baş kahramanlar var ki hepsi birer efsane niteliğinde. Bu kahramanlar; yazarları tarafından öyle ince işlenmiş, öyle ayrıntılı aktarılmış, karakterlerin kişisel özelliklerine, psikolojilerine ve sosyal çevrelerine öylesine derinden yer verilmiş ki; adeta gerçekten yaşamışlar gibi tüm canlılıklarıyla hayatımızda yer edinmişler ve edebiyatın unutulmazları arasında yerlerini alıvermişler. Listemizde belli başlı unutulmayan kahramanlara yer vermeye çalıştık, elbetti ki unutulmaz kahramanlar bir elin parmaklarıyla sayılamayacak kadar çok fazla. Atladığımız isimlerin hoş görülmesi umuduyla bu kahramanlardan bahsetmek isteriz.

Beowulf

2007 yılında 3D filmi ile daha büyük kitlelerin kendisinden haberdar olması sağlanan kahramanımız. 8. ve 11. yüzyıllara kadar dayanan anonim bir destanın baş kahramanı olan Beowulf gerçek bir şovalye, kibar bir beyefendi, iyi bir savaşçı ve sadık bir dost olduğunu kanıtlamak için pek çok engelle karşılaşmış ve bu engelleri layıkıyla aşabilmiştir. Beowulf gençliğinde dönemin en iyi ahlaki değerlerine sahip bir kahraman, ileriki yaşlarında ise, gençliğindeki erdemlerinin bir yansıması olarak, ülkesini dürüstlükle yönetmiş bir kral olmuştur.

Gılgamış

Edebiyat tarihindeki ve aslında genel olarak tarihteki pek çok insan ölümsüzleşebilmek için çeşitli engelleri aşmış, kendilerine büyük hedefler koymuş ve bu yolda ellerinden geleni ardına koymamışlardır. Ölümsüzleşmek uğruna maceradan maceraya koşmuş, kahramanlıklarına kahramanlık katmış unutulmaz bir efsanevi karakter de Gılgamış’tır. Gılgamış, ilginç bir şekilde tanıştığı yol arkadaşı Enkidu’yu kaybettiğinde hayatın anlamını sorgulamaya başlar ve ölümsüzlüğü bulmanın yollarını arar. Gılgamış ölümsüzlüğü çeşitli maceralar yaşayarak aramaya çalışırken asıl ölümsüzlüğün ne olduğunu ona anlatacak bir ders alacaktır.

 

Dünya edebiyatında ve Türk edebiyatında öyle baş kahramanlar var ki hepsi birer efsane niteliğinde. Bu kahramanlar; yazarları tarafından öyle ince işlenmiş ki adeta gerçekten yaşamışlar gibi tüm canlılıklarıyla hayatımızda yer edinmişler ve edebiyatın unutulmazları arasında yerlerini alıvermişler...

Helen

 

Helen… Uğruna savaşlar açılmış, şehirler yakılmış, insanlar öldürülmüş unutulmaz bir kahraman. Sparta Kralı Menelaus’un genç karısı Helen yasak bir aşka tutulur - Truva kralı Priam’ın oğlu Paris’in aşkına. Kral Priam’ın oğulları Hektor ve Paris, iyi niyetlerle Sparta’ya giderler ve burada gerçekleşen görüşmelerden oldukça memnun bir şekilde Truva’ya dönerler. Ne var ki gemilerinde sadece Paris’in haberdar olduğu davetsiz bir misafir, yani Helen vardır. Hektor, Paris’e çok kızacak olsa da olan olmuştur ve onlara sığınmış birini teslim etmek Truvalılara yakışmayacak bir davranıştır. İşte kahramanımız Helen, Sparta ve Truva arasındaki savaşın tetiklenmesinde rol oynayan güzeller güzeli unutulmaz kahramandır.

Prometheus

Zincire vurulmuş Prometheus. Asi ve gururlu mitolojik tanrı. Prometheus, Zeus’tan ateşi çalıyor ve insanlara armağan ediyor. Prometheus’a göre bu insanlara yapılmış büyük bir iyilik, Zeus’a göre ise bu insanları yoldan çıkaracak haince bir hareket. Medenileşmek ve bilgiye ulaşmak, insanlar için her zaman yoldan çıkarıcı bir nitelik taşımıştır: Platon’un mağaradan çıkan adamlarının güneşi görünce gözlerinin acıması ya da yasak ağaca dokunan Adem ve Havva’nın bilgiye ulaştıklarında kendilerinden utanmaları gibi. Prometheus da böyle tartışmaya açık bir harekette bulunuyor, fakat insanlığa ateşi vermesi ve bu uğurda çektiği sonsuz çileler ile edebiyat tarihinin unutulmaz kahramanları arasına giriveriyor.

Robinson Crusoe

Şimdiye kadar bahsettiğimiz tüm unutulmaz kahramanları tekrar gözden geçirdiğimizde şöyle bir ortak yönleri olduğunu açıkça görebiliriz: Hepsi de arzularının peşinden koşmuşlar ve istedikleri şeyleri yapabilmek için ne pahasına olursa olsun çetin mücadeleler vermişlerdir. Robinson Crusoe’nun da en büyük arzusu denizlere açılmaktı. Ne var ki Crusoe, her deniz yolculuğuna çıktığında olmadık engellerle karşılaşan ve başına gelen felaketlerle denizlere açılmaya üst üste tövbeler eden fakat eninde sonunda kendini yine denizlerde bulan bir baş karakter.

Felaketle sonuçlanan bir yolculuğunun sonunda, yirmi dört yıl boyunca ıssız bir adada tek başına yaşam mücadelesi veren Crusoe’nun hayatı; adaya yerlilerin gelmesiyle yepyeni ve başka maceralarla dolu bir şekil alırJane Eyre

 

Muhafazakâr Kraliçe Viktorya döneminde kadın erkek eşitliğine, sosyal eşitliklere inanmış bir baş kahraman. Gururlu, dürüst ve adalet savaşçısı. Yazarı Charlotte Bronte’nin döneme olan kızgınlıklarının somut bir örneği. Prensiplerinin peşinden koşarken ipin ucunu kaçırmamak için her şeyi uzun uzadıya düşünüyor ve bu tedbirli davranışları aşkı dilediği gibi yaşayabilmesini engelleyebiliyor. Aşk mı özgürlük mü sorusu Jane Eyre ile vücut buluyor.

 

 

Anna Karenina

Tıpkı Jane Eyre gibi Anna Karenina da güçlü düşünce ve inançlarının peşinde. Anna Karenina’nın yüzyılları aşarak unutulmaz kahramanlar arasına girme nedenlerinden biri Tolstoy’un onu zeki, prensip sahibi, iyi bir edebiyatsever, çocuk kitapları yazarı ve aynı zamanda eşini aldatabilecek kadar “suçlu” bir kadın olarak portrelemesi. Yani “hatalarıyla” ve “doğrularıyla” Anna Karenina, dönemin kadına atfedilen tüm özelliklerini yıkmış, sosyal çevrelerin ne diyeceğine aldırmadan kendi prensiplerinden asla ödün vermemiştir.

Oblomov

Öyle bir baş kahraman ki, yazıldığı dile ve ardından tüm dünyaya yeni bir terim kazandırıyor: Oblomovizm (Oblomovluk). Uyuşuk, tembel, kendini atalete kaptırmış bir kişiye rahatlıkla “Oblomovluk yapma!” demek mümkün. Oblomov, aynı adı taşıyan kitabın 150 sayfası boyunca odasından dışarı çıkmaz, yattığı yerde, oturduğu yerde pek çok proje üretir, her gün, her sabah yeni bir devir başlatır ve her akşam vakti geldiğinde bu devrin sonunu getirir. Hiçbir zaman ipleri eline alamaz; başkaları tarafından sömürülmeye mahkûmdur. Oblomov, 19. yüzyılın çalışkan Avrupalısı’nın karşısında uyuşmuş ve amaçsız Rus soylusunu temsil eder.
Oblomov’a bakarak bir unutulmaz kahraman olmak için illa ki mükemmel, prensip sahibi gibi “iyi” niteliklere sahip olmak gerekmediğini anlayabiliriz. Gerçekleri insanların yüzüne vurarak, bu tip insanların ağır eleştirisini yaparak da unutulmaz bir kahraman yaratmak mümkün.
Madam Bovary

Emma Bovary, tıpkı Anna Karenina gibi, döneminin insanlarının ahlaki değerlerinin kaldıramayacağı özelliklere sahip bir baş kahraman. Evlilik dışı ilişkiler kurarak hayatın anlamsızlığından kaçmanın yollarını arayan Emma, idealleri ve yaşadığı ortamın gerçekleri arasında sıkışıp kalıyor. Madam Bovary, alışılmış çizgilerin dışına çıkıyor ve yaşadığı ikilemler ile unutulmaz bir edebiyat kahramanı olarak karşımıza çıkıyor.

 

Hamlet

Unutulmaz kahramanlar arasına aslında Shakespeare’in iyisiyle kötüsüyle neredeyse tüm karakterlerini eklemek mümkün. Ünlü “To be or not to be – Olmak ya da olmamak” sözleriyle 1599 yılından günümüze kadar gelmeyi başarmıştır Hamlet. Sözleriyle ne söylediği kestirilemeyen; sözlerinden çok mu az mı anlam çıkarılabileceği ya da hiç mi anlam çıkarılamayacağı yorumları okuyucuya bırakılan kompleks bir karakter.

Babasının ölümü ardından çok kısa süre içerisinde annesinin Hamlet’in amcasıyla evlenmesi konusundaki ikilemlerine ve hayatın anlamını arayışlarına tanık oluyoruz. Hamlet de saydığımız ve sayamadığımız pek çok unutulmaz kahraman gibi karmaşık karakteri, çözülmesi zor problemler ile karşı karşıya kalması ve bazen düştüğü çaresizlikler ve hatalar yani kısacası gerçekçi insani yönü ile unutulmazlar arasına girmiştir. Ve Shakespeare’in yüzyıllar geçse de değişmeyecek insanoğlu sorularına ve evrensel problemlere yer vermesiyle pek de unutulacak bir karakter olacak gibi görünmemektedir.

Don Kişot

Hepimiz onu yel değirmenlerine karşı savaşan kahraman olarak tanıyoruz. Peki hiç düşündük mü Don Kişot neden yel değirmenleriyle savaşıyor? Don Kişot ilk bakışta saçma sapan şeylerin peşinde koşan bir kahraman olarak görülebilir. Don Kişot yaptığı “deliliklerle” aslında kimin deli, kimin normal olduğunu, deliye neden deli dendiğini, nasıl deli olunduğunu, normallerin delileri neden ötekileştirdiğini, ötekinin neden normal olamayacağı gibi soruları sorgulayan derin bir eser. Öte yandan Don Kişot, yaşadığı maceralarla modern bir Beowulf modeli. Dönemin amaçsız yaşayan insanlarının bir portresi. Beowulf ile arasındaki fark ise Don Kişot’un bir Beowulf olabilmek için kendine sudan bahaneler yaratması, Beowulf’un ise gerçekten inandığı birtakım sosyal kodlar çerçevesinde kahramanlaşması.Harry Potter

Bu isme ne zaman geleceğiz diye merak edenler… Şimdi biraz da Harry Potter’dan bahsetme zamanı. O kadar ünlü ki, hayranları onun yeni serüvenlerini dört gözle bekliyor ve onu anlatan yeni kitaplar çıktığında uzun kuyruklarda beklemeyi göze alıyor. Çocukluğundan gençliğine kadar bütün serüvenlerine tanık olduğumuz Harry Potter, çekingen, hassas bir genç çocuktan, yürekli, atılgan bir genç adama dönüşüyor. Yaşadığı fantastik ve büyülü dünya o kadar büyülü ki yazarı J.K. Rowling’in hayatı bile adeta bir büyü yapılmışçasına değişiveriyor.

 

The Godfather (Baba) - Don Vito Corleone

  Bir kahraman yıllar sonra bile unutulmayacak kadar derin ve karmaşık ise, bu kahramanın serüvenlerinin de filmleştirilmesi kaçınılmazdır. Onlardan biri de Vito Corleone nam-ı diğer Godfather (Baba). Zeki, tedbirli ve başkalarının aklından geçenleri kolaylıkla anlayabilen bir kahraman olan Vito, güç ile zekâ yekvücut olduğunda bir insanın neler yapabileceğinin somut bir örneği. Ve tabii ki her unutulmaz kahraman gibi onun da ikilemleri yok değil: Dışarıdaki acımasız adam, aile ortamında sevecen bir baba ve eşe dönüşüyor.

Taklit edilmesi oldukça zor, mükemmel bir “baba”.

Yossarian

Joseph Heller’ın kaleme aldığı Catch 22 romanının baş kahramanı. Savaş kararları alınmadan önce otoritelerin tanımaları gereken bir asker. Yossarian ile asker olmak ve savaştan nefret etmek ikilemini apaçık bir şekilde görebilmek mümkün. Yossarian askeriyenin içinde bir öteki, bir “deli”. O bir “kahraman” değil, o insanların hayatını kurtarmak için kendi hayatını riske atan bir “kahraman” değil. O hayatını sürdürmeye karar vermiş ve tek isteği tehlikeden uzak kalmak. Pek çok unutulmaz kahraman adını duyurarak ölümsüzleşebilmek için kahramanlıklar yaparken o da yaşadığı kadar yaşayabilmek için kahramanlık yapmaktan kaçınan bir unutulmaz karakter. Don Kişot ile sorduğumuz “Herkes aynı olmak zorunda mı?”, “Normal veya anormalin tanımlarını kim yapıyor?” gibi sorular burada da karşımıza çıkıyor.Don Juan

Günlük hayatımızda pek çok kere örnekleriyle karşılaştığımız, pek çok insanı ona benzettiğimiz unutulmaz kahraman. Öyle bir kahraman ki onun hikâyesi sadece bir eserde değil, pek çok eserde anlatılıyor. Kadından kadına koşan, geceden geceye farklı tecrübeler arayan, ardında pek çok üzgün kadın ve kızgın ağabeyler ve babalar bırakan çapkınlar çapkını Don Juan. Bir türlü yorumlanırsa kalpsiz, vicdansız bir zampara; diğer bir yorumla da gerçek sevgi ve güzelliği arayan yalnız bir kalp.

 

İnce Memed

Çukurova köylüsünün çektiği çileler Türk Edebiyatı’na her zaman ilham kaynağı olmuştur. Ağasının zulmünden bunalan İnce Memed de Yaşar Kemal’in çekilen bu çileleri anlatmak için kaleme aldığı gerçek bir kahramandır. İnce Memed’in hikâyesi ağalık sistemine bir başkaldırıdır. Ağanın adeta köle gibi çalıştırdığı köylüler, ağaya karşı gelememektedir. İnce Memed sonunda hiç kimsenin yapamadığı şeyleri yapar ve özgürlük uğruna sevdiği pek çok şeyi kaybedecek olsa da bu uğurda ilerlemeye kararlıdır.

Edebiyat tarihinden seçtiğimiz unutulmaz kahramanları kısaca anlatmaya çalıştık. Sen de unutulmaz kahramanların unutulmaz hikâyelerini okumak istiyorsan, listemizdeki baş kahramanların yer aldığı eserleri mutlaka okumanı tavsiye ederiz.

Buna ek olarak işine yarayacağını düşündüğümüz bir liste daha vereceğiz. Amerikan Book dergisinin 2002 yılı Mart/Nisan sayısında yayımladığı “1900 yılından itibaren en iyi 100 kurgu karakteri” listesi. Bir kitap kurdu isen ve okunması gereken kitaplar arıyorsan bu listeyi mutlaka başucu listesi yapmalısın!

Tüm görseller kitap tasarımlarından ya da film sahnelerinden alınmıştır.

En iyi yüz kurgu karakteri

1. Jay Gatsby, The Great Gatsby, F. Scott Fitzgerald, 1925
2. Holden Caulfield, The Catcher in the Rye, J. D. Salinger, 1951
3. Humbert Humbert, Lolita, Vladimir Nabokov, 1955
4. Leopold Bloom, Ulysses, James Joyce, 1922
5. Rabbit Angstrom, Rabbit, Run, John Updike, 1960
6. Sherlock Holmes, The Hound of the Baskervilles, Sir Arthur Conan Doyle, 1902
7. Atticus Finch, To Kill A Mockingbird, Harper Lee, 1960
8. Molly Bloom, Ulysses, James Joyce, 1922
9. Stephen Dedalus, Portrait of the Artist as a Young Man, James Joyce, 1916
10. Lily Bart, The House of Mirth, Edith Wharton, 1905
11. Holly Golightly, Breakfast at Tiffany's, Truman Capote, 1958
12. Gregor Samsa, The Metamorphosis, Franz Kafka, 1915
13. The Invisible Man, Invisible Man, Ralph Ellison, 1952
14. Lolita, Lolita, Vladimir Nabokov, 1955
15. Aureliano Buendia, One Hundred Years of Solitude, Gabriel García Márquez, 1967 

16. Clarissa Dalloway, Mrs. Dalloway, Virginia Woolf, 1925
17. Ignatius Reilly, A Confederacy of Dunces, John Kennedy Toole, 1980
18. George Smiley, Tinker, Tailor, Soldier, Spy, John le Carré, 1974
19. Mrs. Ramsay, To the Lighthouse, Virginia Woolf, 1927
20. Bigger Thomas, Native Son, Richard Wright, 1940
21. Nick Adams, In Our Time, Ernest Hemingway, 1925
22. Yossarian, Catch-22, Joseph Heller, 1961
23. Scarlett O'Hara, Gone with the Wind, Margaret Mitchell, 1936
24. Scout Finch, To Kill A Mockingbird, Harper Lee, 1960
25. Philip Marlowe, The Big Sleep, Raymond Chandler, 193926. Kurtz, Heart of Darkness, Joseph Conrad, 1902
27. Stevens, The Remains of the Day, Kazuo Ishiguro, 1989
28. Cosimo Piovasco di Rondo, The Baron in the Trees, Italo Calvino, 1957
29. Winnie-the-Pooh, Winnie-the-Pooh, A. A. Milne, 1926
30. Oskar Matzerath, The Tin Drum, Gunter Grass, 1959
31. Hazel Motes, Wise Blood, Flannery O'Connor, 1952
32. Alex Portnoy, Portnoy's Complaint, Philip Roth, 1969
33. Binx Bolling, The Moviegoer, Walker Percy, 1961
34. Sebastian Flyte, Brideshead Revisited, Evelyn Waugh, 1945
35. Jeeves, My Man Jeeves, P.G. Wodehouse, 1919
36. Eugene Henderson, Henderson the Rain King, Saul Bellow, 1959
37. Marcel, Remembrance of Things Past, Marcel Proust, 1913–1927
38. Toad, The Wind in the Willows, Kenneth Grahame, 1908
39. The Cat in the Hat, The Cat in the Hat, Dr. Seuss, 1955
40. Peter Pan, The Little White Bird, J.M. Barrie, 1902
41. Augustus McCrae, Lonesome Dove, Larry McMurtry, 1985
42. Sam Spade, The Maltese Falcon, Dashiell Hammett, 1930
43. Judge Holden, Blood Meridian, Cormac McCarthy, 1985
44. Willie Stark, All the King's Men, Robert Penn Warren, 1946
45. Stephen Maturin, Master and Commander, Patrick O'Brian, 1969
46. The Little Prince, The Little Prince, Antoine de Saint-Exupery, 1943
47. Santiago, The Old Man and the Sea, Ernest Hemingway, 1952
48. Jean Brodie, The Prime of Miss Jean Brodie, Muriel Spark, 1961
49. The Whiskey Priest, The Power and the Glory, Graham Greene, 1940
50. Neddy Merrill, The Swimmer, John Cheever, 196451. Sula Peace, Sula, Toni Morrison, 1973
52. Meursault, The Stranger, Albert Camus, 1942
53. Jake Barnes, The Sun Also Rises, Ernest Hemingway, 1926
54. Phoebe Caulfield, The Catcher in the Rye, J.D. Salinger, 1951
55. Janie Crawford, Their Eyes Were Watching God, Zora Neale Hurston, 1937
56. Ántonia Shimerda, My Ántonia, Willa Cather, 1918
57. Grendel, Grendel, John Gardner, 1971
58. Gulley Jimson, The Horse's Mouth, Joyce Cary, 1944
59. Big Brother, 1984, George Orwell, 1949
60. Tom Ripley, The Talented Mr. Ripley, Patricia Highsmith, 1955
61. Seymour Glass, Nine Stories, J.D. Salinger, 1953
62. Dean Moriarty, On the Road, Jack Kerouac, 1957
63. Charlotte, Charlotte's Web, E.B. White, 1952
64. T.S. Garp, The World According to Garp, John Irving, 1978
65. Nick and Nora Charles, The Thin Man, Dashiell Hammett, 193466. James Bond, Casino Royale, Ian Fleming, 1953
67. Mr. Bridge, Mrs. Bridge, Evan S. Connell, 1959
68. Geoffrey Firmin, Under the Volcano, Malcolm Lowry, 1947
69. Benjy, The Sound and the Fury, William Faulkner, 1929
70. Charles Kinbote, Pale Fire, Vladimir Nabokov, 1962
71. Mary Katherine Blackwood, We Have Always Lived in the Castle, Shirley Jackson, 1962
72. Charles Ryder, Brideshead Revisited, Evelyn Waugh, 1945
73. Claudine, Claudine at School, Colette, 1900
74. Florentino Ariza, Love in the Time of Cholera, Gabriel García Márquez, 1985
75. George Follansbee Babbitt, Babbitt, Sinclair Lewis, 1922
76. Christopher Tietjens, Parade's End, Ford Madox Ford, 1924–1928
77. Frankie Addams, The Member of the Wedding, Carson McCullers, 1946
78. The Dog of Tears, Blindness, Jose Saramago, 1995
79. Tarzan, Tarzan of the Apes, Edgar Rice Burroughs, 1914
80. Nathan Zuckerman, My Life As a Man, Philip Roth, 1979
81. Arthur "Boo" Radley, To Kill A Mockingbird, Harper Lee, 1960
82. Henry Chinaski, Post Office, Charles Bukowski, 1971
83. Joseph K., The Trial, Franz Kafka, 1925
84. Yuri Zhivago, Dr. Zhivago, Boris Pasternak, 1957
85. Harry Potter, Harry Potter and the Sorcerer's Stone, J.K. Rowling, 1998
86. Hana, The English Patient, Michael Ondaatje, 1992
87. Margaret Schlegel, Howards End, E.M. Forster, 1910
88. Jim Dixon, Lucky Jim, Kingsley Amis, 1954
89. Maurice Bendrix, The End of the Affair, Graham Greene, 1951
90. Lennie Small, Of Mice and Men, John Steinbeck, 1937
91. Mr. Biswas, A House for Mr. Biswas, V.S. Naipaul, 1961
92. Alden Pyle, The Quiet American, Graham Greene, 1955
93. Kimball "Kim" O'Hara, Kim, Rudyard Kipling, 1901
94. Newland Archer, The Age of Innocence, Edith Wharton, 1920
95. Clyde Griffiths, An American Tragedy, Theodore Dreiser, 1925
96. Eeyore, Winnie-the-Pooh, A. A. Milne, 1926
97. Quentin Compson, The Sound and the Fury, William Faulkner, 1929
98. Charlie Marlow, Heart of Darkness, Joseph Conrad, 1902
99. Celie, The Color Purple, Alice Walker, 1982
100. Augie March, The Adventures of Augie March, Saul Bellow, 1953

kaynak: sparknotes.com, wikipedia