George Orwell

Eric Arthur Blair, ya da asıl bilinen takma ismiyle George Orwell, distopya denen kavramın en önde giden isimlerinden biri. Bugün birer klasik sayılan kitaplarını okurken, anlatımın karamsarlığından başınızı kaldırabilirseniz, sosyal adaletsizliğe, politikaya, dünyadaki yönetim sistemlerine nasıl kafasını taktığını görebilirsiniz. Üstelik bunu gözünüze sokarak değil, nefes nefese bir hikaye örgüsü ile yapar.

Orwell'in 1903 - 1950 arasındaki kısacık hayatını, bir bakıma Jules Verne'inkine benzetebiliriz. Aynı Jules Verne gibi, George Orwell de zamanının çok ötesini gören bir hayalperesti. Orwell, "Big Brother" dediğimiz kavramı bize armağan eden yazardır. 1949 yılında, birilerinin bizi daima dinlediğini düşünmek, Jules Verne'in balık adam kıyafetini düşünmesinden daha az hayret verici değildir bize sorarsanız.

Minik Eric, daha dokuz yaşındayken şiir yazıyor, "Bir gün H.G. Wells'in Modern Ütopya'sı gibi bir kitap yazacağım" diyordu. Fransızca öğretmeni de, Aldous Huxley idi. Normal bir ufaklık değildi anlayacağınız.

19 yaşında, Burma'da polis şefi olarak çalışmaya başladı. Nasıl bir ziyan değil mi? Beş yıl boyunca polis şefliği yaparken, ilk romanı "Burmese Days"i yazdı. Kendini biraz oryantal temalara kaptırdıysa da, karamsarlığın dibine vurmuş bir romandı. İngiltere'ye döndükten sonra, hayranı olduğu Jack London'ın izinden gidip Londra'nın yoksul semtlerine gözlem yürüyüşleri yapmaya başladı. Böyle huzursuz bir hobiye, iki dünya savaşını da yaşamış olmasını eklerseniz, kafasını distopya fikri ile bozmasına, politika ve sosyal sorunlar ile bu kadar haşır neşir olmasına anlam verebilirsiniz.

Orwell, 1935'de "A Clergyman's Daughter"ı yazdı. Kendisinin dili en ağdalı romanıydı ki Orwell, dilde sadeleşmeyi savunanlardandı. Ölümünden sonra tekrar basılmamasını vasiyet etti. 1936'da yazdığı "Keep the Aspidistra Flying", paradan ve mevkiden vazgeçen kahramanının hikayesiydi. "Coming up for Air"de ise, II. Dünya Savaşı'ndan önce savaşı tahmin etmişti. Bu romanların hiçbiri, Orwell'i tanıma sebebimiz değil.

Orwell ismini edebiyata kazıyan romanlar, "Animal Farm" ve "1984"tür. Hayvan Çiftliği, II. Dünya Savaşı öncesi dünyanın politik durumlarını özetliyordu. Neredeyse bir çocuk hikayesi kılığına sokulmuş roman, aslında sol kroşe ağırlığında bir satirdir. Bir çiftlikte yaşayan hayvanlar, kendilerini sömüren insanlara başkaldırıp, çifliğin yönetimini ele geçirirler. Aralarındaki en sinsi domuzlar, bütün işi kendi istedikleri yöne çekerler sonunda. Açıkça Rus Devrimi'nden bahsedilmektedir. Tarih bilginize göre kim kimdir, taşları yerine koyabilirsiniz. Bu roman yüzünden Orwell, hayatının kalan kısmında bir İngiliz ajanı olmakla suçlanmıştır. Time dergisi, Hayvan Çiftliği'ni, en iyi 100 İngiliz romanından biri sayar.

"1984" ise, Orwell'in ismini distopya kavramı ile özdeşleştiren romandır. Paranoya eğilimli okurlarımıza, uzak durmalarını önereceğimiz bu inanılmaz roman, Okyanusya adlı hayali bir ülkede (ki Britanya'dır aslında bu ülke), tek merkezli Parti tarafından yürütülen yönetimdeki korku, beyin yıkama ve propagandayı ele alır. Günlük hayatı manipüle etme görevini üstlenen Parti bakanlığı Ministry of Truth, tarihi kayıtları tekrar yazmak görevini üstlenmiştir. Roman, bakanlık çalışanı Winston Smith'in sonunda bu gidişe bir son vermeye karar vermesini anlatır. İşin aslı, bir paragrafa sığmayacak, hakkında tezler hazırlanmış bir kitaptır 1984. Ne hakkında olduğunu derhal öğrenmek isteyenler için filmi de var. Apple'ın, bu romana gönderme yapan, 1984 yılında Ridley Scott tarafından çekilen reklam filmi de mini bir efsanedir.