Kariyerini planla!
Artık çalışma zamanının geldiğini düşünüyor ve bir işe girmek mi istiyorsun? Peki, hedefini belirledin mi? Yani nasıl bir iş yapmak istiyorsun? Nasıl bir ortamda çalışmak sana uygun? Yeteneklerin ve becerilerin bu işe uygun mu? İlgi duyduğun alanlar hangileri? Bunun gibi pek çok soru sorabilirsin kendi kendine. İş arayışının sonuçlarından memnun kalman için önce kendinin, yeteneklerinin ve ilgi alanlarının farkına varmak; yani kendini tanımak, keşfetmek zorundasın. Ancak o zaman doğru bir seçim yapabilir; iş yaşamında huzurlu, başarılı ve mutlu olabilirsin.
Kendini keşfet!
Kişinin kendisini tanımasının bir süreç olduğunu söyleyen Profil International İnsan Kaynakları Yönetimi Danışmanı Pınar Senkoş; bu sürecin üniversiteden mezun olduktan sonra başladığını söylüyor ve bazı ipuçları veriyor: “Bence 22 yaşında genç bir insan kendisi hakkında şunları bilebilir: Sistematik düşünen biri mi, yoksa yaratıcı düşünen biri mi? Sayılarla, rakamlarla, detaylarla ilgilenmeyi mi tercih ediyor, yoksa genel resmi görmeyi mi? İletişim yönüyle daha açık, daha sosyal, hiç tanımadığı insanlarla hemen ilişki kurabilecek biri mi, yoksa bunun için zamana mı ihtiyacı var? Gençler kendilerini sevdikleri derslerle bile tanıyabilirler. Diyelim ki işletme okuyor. İşletme okurken psikoloji derslerini mi daha çok seviyor, istatistik derslerini mi? Bu soruları kendilerine sormayı ihmal etmesinler. Tabii hata da yapılabilir, kişi kendiyle ilgili olarak yanılabilir de. ‘Bu iyi bir meslek, ben buna aday olmalıyım’ diyoruz ve o mesleğe adapte olmaya çalışıyoruz; ama 30’lu, 40’lı yaşlara geldiğimizde hayal kırıklığı yaşıyoruz. Sevmedikleri işlerde yıllarca çalışan insanlar var. Genç insanlara tavsiyem, sevdikleri işleri küçümsemesinler; dikkate alsınlar. Gençler için ‘sağlam’ bir işe girmek çok önemli! Ama dünyanın en büyük şirketleri de batabiliyor, garanti yok! Kariyer bir yolculuk, bu yolculuğu kendileri yönetecekler. Bazı noktalarda rüzgâr esecek, dalga gelecek tabii ki. Babalarımızın zamanında 30-40 yıl bir şirkette çalışılıyordu. Artık böyle bir şey kalmadı dünyada.”
Kişisel gelişim ve değişim
Uzmanlar gelişim ve değişimin farkındalıkla başladığını söylüyor. "Hangi yönümüz kuvvetli, hangisi değil, nerelerde zorluklar yaşıyoruz?" gibi soruların cevaplarını aramayı, kendimizi dışarıdan görmeye çalışmayı öneriyorlar. Senkoş “Birilerinin gelip bizi geliştirmesini beklemek yerine kişisel gelişimle ilgili sorumluluğu kendimiz almalıyız. Gerekli gördüğümüzde bakış açımızı değiştirebilmek, kafamızdaki bariyerleri kaldırabilmek çok önemli. Dünyaya nasıl bakarsanız, dünya size o şekilde cevap verir. Kendine ve hayata güvenmemek, hep bir şeylerin kendiliğinden gelmesini beklemek ve ne istediğini bilmemek insanı engelliyor. Bu bizim eğitim sistemimizden de kaynaklanıyor. Ne zaman önümüze bir engel çıksa ve bize bir şeyler sunulmasa, o zaman hepimiz sudan çıkmış balık gibi oluyoruz.” diyor.
Meslek seçimi için birkaç öneri
Pınar Senkoş (Profil International): “Bireyin, kendine ve kişiliğine uygun olmayan bir işe başlaması genellikle hayal kırıklığı yaratır. İçe kapanık birinin, sırf gözde bir meslek olduğu için pazarlama ve satış alanında çalışmak istemesi ne kadar doğru olur?”
Banu Gökçül (Akarma Eğitim ve Danışmanlık): “Üniversite sınavını unutun ve sanki kendinizi çok zenginmiş gibi hissedin. Bu özgürlük içinde bir meslek düşünün. Ne olmak istersiniz? Bu soruya verdiğiniz cevap sizin gerçek meslek seçiminizdir. Doğru mesleği seçtiyseniz, hayatınız boyunca çalışmıyormuş gibi hissedersiniz.”
Ayşen Arıduru (Fortune Danışmanlık): “Doğru bir meslek kişiye mutlu bir çalışma hayatı, yüksek performans, mesleki devamlılık, yüksek gelir, sosyal imkânlar ve bireysel gelişim sağlar.”
Kişisel gelişim konusunda profesyonel hizmet veren çeşitli danışmanlık kuruluşları var. Tabii ki onlardan da yardım alabilirsin. Böyle bir yardıma ihtiyaç duyduğunda, bütçenin eksik kaldığı noktada, exi26’nın yardımına başvurabilirsin.
Değerlerini keşfet: Hayatta en çok önem verdiğin şeyleri düşün. Gurur, başarı, aile, namus, hırs gibi yüzlerce değer arasından ilk beşe hangilerini koyarsın? Belirlediğin bu beş değer, hayat anlayışını ortaya çıkarır. Meslek seçiminde seni yönlendirecek olan kriterler de değer yargılarının içinde saklı. Değerlerinin, vizyonunun ve misyonunun örtüşmesi bu nedenle çok önemli. Örtüşmezse, ileride başarılı olma şansın büyük ölçüde azalır. Hedeflerin, amaçların ve değerlerinin birbiriyle uyumu başarıyı da getirecektir.
Meslek seçimini tesadüflere bırakma, kendini tanımaya çalış: Güçlü yönlerini belirlemeye gayret et. Kararını asla trendlere ve moda mesleklere göre verme. Kendine ve kişiliğine uygun olmayan bir seçim yapmamaya özen göster. Neleri iyi yapabildiğini, hangi konularda başarılı olduğunu düşün.
Kendine sorular sor: Elektronik mühendisliğini ele alalım; popüler, günümüz koşullarında geçerli, iş bulma ve para kazanma şansının yüksek olduğu bir meslek. Ama sayılarla ve teknik işlerle aran iyi değilse bu işte ne kadar başarılı olabilirsin? Seçmeyi düşündüğün mesleğin sana uygun olup olmadığını anlamak için kendine şöyle sorular sorabilirsin:
- Bu mesleği yapmayı gerçekten istiyor muyum?
- Bu mesleği zevk alarak yapabilir miyim?
- Fiziksel ve kişisel özelliklerim bu iş için uygun mu?
- Büyük şirketlere uygun biri miyim, yoksa daha küçük, girişimci ruhla çalışan bir şirkette mi mutlu olurum?
- Sayılarla ilgili mesleklere mi yatkınım, insan ilişkilerinin yoğun olduğu mesleklerde mi başarılı olabilirim?
- Çok para kazanmak beni gerçekten mutlu eder mi?
- Türkiye'de bu mesleği uygulamam mümkün mü?
- Fazla mesai yapabilir miyim?
- Hafta sonları çalışabilir miyim?
- Seyahat edebilir miyim?
- Ne tarz insanlarla birlikte çalışmaktan hoşlanırım?
Gelişen dünyayı takip et: Dünyanın, Türkiye’nin, teknolojinin, ekonominin gittiği yönü takip etmek, gelecekte hangi mesleklerde yetişmiş insan gücüne ihtiyaç duyulacağının ipuçlarını verir. Çevrende olup biten yenilikleri gözlemle. Bu gözlemlerinden yola çıkarak, sürekli gelişen ve değişen dünyada nasıl bir yer alabileceğini düşün. Dünyanın sana sunduğu olanakları değerlendir. Böyle düşünerek vereceğin karar, sana iyi bir gelecek sunabilir.
Pozitif düşün: Meslek seçimi yaparken karamsarlığı bir kenara bırakmalısın. Karamsarlık, kendine olan inancını ve güvenini zayıflatır. İsteklerine ve tercihlerine önem ver. Kendine güvenmeden ve inanmadan yapacağın her seçim seni yanıltır. Meslek seçimi yaparken elbette olumlu ve olumsuz yönlerini düşüneceksin ama seni yönlendiren yine de pozitif düşünce olsun.
Meslekler
Şimdi de popüler olan mesleklere bakalım biraz. Burada birçok mesleğe dair bilgiler bulacaksın:
Doktorluk
Çağlar boyu en gözde mesleklerden biri olmuş, birçok kişinin hayallerindeki meslektir doktorluk. Sosyal açıdan toplumda yüksek değer gördüğünden ve çok çalışma gerektirdiğinden meslekler sınıfında hep üst sıralarda yer almıştır. Nasıl yer almasın ki? Bu meslek için hazırlık sınıfını da sayarsak toplam 7 yıllık bir eğitim öğretimden geçmiş olmak ve hayatını insanların iyileşmelerine adamak gerekiyor. Ayrıca, söz konusu insan hayatı olduğundan bu meslekte hataya yer yok.
Malzemesi insan olan bu meslekte, doktorların birçok özelliğinin gelişmiş olması gerekiyor. Bunlardan bazıları şunlar:
• Akademik çalışmaya yatkın olmak ve okumayı sevmek
• İnsanları ve mesleğini sevmek
• Hoşgörülü, sabırlı ve güler yüzlü olmak
• Güçlü iletişim becerilerine sahip olmak
• Disiplinli ve sorumluluk sahibi olmak
• Her duruma karşı hazırlıklı olmak
• Olaylara çok geniş açılardan ve öngörüyle bakabilmek
Avukatlık
Ve sıra geldi adalet savaşçılarına! Peki avukatlık nasıl bir meslek dersin? Bir avukat hangi özelliklere sahip olmalıdır? Bu meslek de doktorluk gibi insanları mutlu etme, sevindirme üzerine kurulu. Yani insan ilişkileri üst seviyede. Hukuk fakültelerini bitirdikten sonra 1 yıl staj yapan kişiler avukat olmaya hak kazanıyorlar. İşte bir avukatın sahip olması gereken özelliklerden bazıları:
• Görülmeyeni görebilmek, olaylara çok geniş açılardan öngörüyle bakabilmek
• Bir işi takip etme ve sonlandırma yetisine sahip olmak
• Güçlü iletişim becerilerine ve ikna yeteneğine sahip olmak
• İyi bir dinleyici olmak
• Her duruma karşı hazırlıklı olmak
• Kendine güvenmek
• Kriz yönetiminde başarılı olmak
• İş bitirici olmak
Öğretmenlik
“Öğretmenim canım benim canım benim, seni ben pek çok pek çok severim.” İşte bu cümle öğretmenliğin toplumda gördüğü saygıyı ve sevgiyi özetliyor. Öyle ki adına kutsal meslek diyoruz, hayatımız boyunca unutamayacağız kişilerin bir kısmı öğretmenlerimiz oluyor. Bize hem anne babalık hem de öğretmenlik yapan bu ulvi insanlar da önemli özellikleri barındırıyorlar. Eğitim Fakülteleri’nden mezun olmuş ya da pedagojik formasyon programı alıp gerekli lisans programını bitirmiş kişilerin yaptıkları bir meslek olan öğretmenlik, en çok sabır istiyor. Bakalım bir öğretmen nasıl olmalı:
• Sabırlı olmalı
• Sözünü dinletebilmeli, sınıfını istediği yönlendirebilmeli
• Kolay iletişim kurabilmeli
• Plan ve program konusunda başarılı olmalı, zaman yönetimini iyi yapabilmeli
• Çağı takip etmeli, güncel olaylardan haberdar olmalı
• Çocukları sevmeli
• Özverili olabilmeli (örn: ses telleri)
• Bilgiyi ve bilgi paylaşmayı sevmeli
• Hayat boyu eğitim felsefesiyle hareket edebilmeli
Akademisyenlik
Üniversite görevlilerini de unutmamak lazım! Asistanlıkla başlayıp profesörlükle sonlanan bu uzun yolculuk oldukça fazla fedakârlık istiyor. Zaten akademisyenlik de öyle herkesin yapabileceği bir meslek değil! Bir ömür boyunca kendini bilgiye adamak, bilginin yolundan gitmek gerekiyor. Akademisyenlerin çektikleri ekonomik sıkıntılar da meslek zorluğuna eklenince onların halini daha iyi anlayabiliriz. Akademisyenlerim gelişmiş olan yönleri şunlar olmalıdır:
• Kendini hayat boyu öğrenmeye adamak
• Okumaktan ve yazmaktan sıkılmamak
• Bilimin tüm alanlarında az da olsa bilgi sahibi olmak
• Yabancı dil yeteneğine sahip olmak
• Güçlü iletişim becerilerine (özellikle konuşma ve yazma) sahip olmak
• Disiplinli ve sorumluluk sahibi olmak
• Sabırlı olmak
Yazarlık
Yazarlık en afili, en havalı mesleklerden biri. “Ben bir yazarım.” cümlesini duyduğumuzda hissettiğimiz o imrenme, o kıskanma duygusunu düşünsene! Aslında gıpta duygusuna bir çekememezlik, bir beğenmemezlik duygusu da eşlik eder çoğu zaman. Fakat yazarlığın ne kadar çok donanım, emek ve özveri gerektirdiğini unutmamak lazım. Onlar hem işlerini yapıyorlar hem de eserlerini okuyuculara beğendirmek için uğraşıyorlar. Bakalım bir yazarın hangi temel özelliklere sahip olması gerekiyormuş.
• Üst düzey sözlü ve yazılı iletişim yeteneğine, engin dil bilgisine sahip olmak
• Yaratıcı olmak
• Eleştirel bir göz ve yorum gücüne sahip olmak
• İşini sevmek, sabırlı olmak ve özveride bulunabilmek
• İyi bir okuyucu olmak
• Entelektüel olmak
• Güçlü bir hafızaya sahip olmak
Reklâmcılık
Son yıllarda reklâm ve pazarlama sektörleri epey büyüdü ve reklâmcılara olan talep arttı. Kurumlar artık bünyelerine pazarlama departmanları katıyorlar ve burada reklâm uzmanları istihdam ediyorlar. Bunun yanında ülkemizdeki reklâm ajansları sayısı da çığ gibi artıyor. Böyle bir tüketim çağında, kendi ürününü rakiplerinden öne çıkarmak isteyenler doğal olarak reklâmcıların yolunu tutuyorlar. Peki, kimler iyi bir reklâmcı olabilir, reklâmcıların özellikleri nelerdir? Bir reklâmcıda olmazsa olmaz en önemli özellik yaratıcılık. Diğerlerine de bir göz at bakalım:
• Yaratıcılık
• Güçlü iletişim özellikleri
• İkna yeteneği
• Pazarlama teknikleri hakkında bilgi
• Dil hâkimiyeti
• Gözlem gücü
• Dinamik ve esnek çalışma saatlerine uyum gösterebilme
• Kısıtlı zamanda çok iş yapabilme yetisi
Yöneticilik
Bir yandan belli etmeseler de çoğu çalışanın pek sevmediği, bir yandan da herkesin büyük ilgi ve alakayla yaklaştıkları kişilerdir yöneticiler. İyi bir yöneticiyseniz saygı görür ve sözünüzü dinletirsiniz, kötü bir yöneticiyseniz yüzüne gülünüp arkadan dedikodusu yapılan bir kişi olursunuz. Bu yüzden çalışanlar ve sorunlarıyla yakından ilgilenmeli, aranızdaki hiyerarşi farkını minimize etmelisiniz. Bir yöneticinin sahip olması gereken özelliklerden bazıları şunlardır:
• Liderlik yetisi kuvvetli olmalı
• Vizyon sahibi ve girişken olmalı
• Risk almalı, kriz ve risk yönetiminde başarılı olmalı
• Hem sözünü dinletebilmeli hem de iyi bir dinleyici olabilmeli
• İnsan ilişkilerinde başarılı olmalı ve empati kurabilmeli
• Kendine güveni tam olmalı
Gazetecilik
Günümüzün en yorucu ve en çok özveri isteyen mesleklerinden biri gazetecilik. Ofis çalışanları günün her saatine haber yetiştirmeye çalışırlar, muhabirler ise gün boyu haber peşinde koşarlar. En esnek çalışma saatlerine onlar sahipler belki de. Dünyada önemli bir olayın geliştiğini düşünün. Bakıp haber alacağımız ilk yerler gazete, TV gibi haber kaynakları. Onlar işte bizim bu ihtiyacımızı karşılamak için gece gündüz çalışıyorlar, bize en güncel haberleri ulaştırmaya çalışıyorlar. Peki bir gazetecide neler olmalı dersin? İşte birkaç özellik:
• Esnek çalışma saatlerine ayak uydurabilmeli
• Hem yazılı hem de sözlü olarak kendini iyi ifade edebilmeli
• Entelektüel olmalı, her konuda söyleyecek birkaç sözü bulunmalı
• En güncel ve güvenilir kaynakları takip etmeli
• Türkiye gündeminin yanında dünya gündemini de takip etmeli
• Bir sonucu körü körüne kabul etmek yerine olaylara sorgulayıcı ve eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşmalıSporculuk
“Bu devirde ya topçu ya popçu olucan!” derler ve sporu adeta kısa yoldan para kazanmanın bir yolu olarak görürler. Aslında bir sporcunun meslek hayatı boyunca ne kadar çok emek sarf ettiğini, bu meslek uğruna neleri heba ettiğini düşünmek lazım. Her şeyden önce sporcular için her zaman bir sakatlık riski bulunuyor, bu sakatlıkların bir kısmı kariyerlerini sekteye uğratırken, bir kısmı ise tamamen spor hayatını bitirebiliyor. Ya da şunu düşünelim. İyi bir sporcu olabilmek için küçük yaşlardan itibaren uzun yıllar boyu çalışmak gerekiyor. Bu sebeple kimileri ailelerini, kimileri okullarını aksatıyor; kimileri ise ağır antrenmanlar yüzünden çocukluğunu yaşayamıyor. Bu gibi sebeplerden dolayı sporculuk hiç de yabana atılacak bir meslek değil. Bir sporcu nasıl olmalı peki?
• Sporu çok sevmeli ve yaşamını buna adamalı
• Rekabetçi ve hırslı bir yapıya sahip olmalı
• Ağır antreman şartlarını kaldırabilmeli
• Gelişmeye açık olmalı
• Her zaman en iyi olmayı hedeflemeli
Bankacılık
Para, sayılar, hesap tabloları, dosyalar dolusu doküman... Bir gün içinde beyni en çok yorulan kişilerdendir bankacılar. Bütün gün para hesabı yapmak kulağa pek çekici gelmese de bu meslek çok popüler. Hem geniş üniversite bölüm olanakları hem de istihdam fırsatlarının çokluğu bu mesleğe olan ilgiyi arttırıyor. Türkiye’de bankacılık sektörü geliştikçe ve bir tüketim toplumu olarak paraya bağımlılığımız arttıkça bankacılığa olan talep de hep yüksek olacağa benziyor. İşte bir bankacıda bulunması gereken özellikler:
• Sayıları sevmek, hızlı bir şekilde hesap yapabilmek
• Pratik zekâya sahip olmak
• Güçlü bir ikna kabiliyetine sahip olmak
• Güler yüzlü olmak
• Finans sektörünü yakından takip etmek
• Esnek çalışma saatlerine ayak uydurabilmek
Doğru meslek seçimi
Hedef belirle: Bu hedef aynı zamanda senin vizyonun. Bundan birkaç yıl sonraki hayatını gözünün önüne getirmeye çalış.
Ne olmak istiyorsun?
Nasıl yaşamak istiyorsun?
Nasıl bir hayat standardın olmalı?
Bir misyonun olsun: Gelecekte yapmak istediğin meslek ve yaşamak istediğin hayatla ilgili fikirlerini ve hedeflerini belirledin mi? Cevabın evet ise kendine şu soruları sormaya başla:
Neden böyle bir meslek?
Neden böyle bir hayat?
Bu sorulara vereceğin cevaplar misyonunu belirler.
